موفقیت عقل یا احساس؟

ماکس پلانگ می گوید هر گاه که علم شکست می خورد، یک نظریه علمی غلط از آب در می آید غریو شادی و پیروزی از جان مردم بر می خیزد! موفقیت عقل هیچگاه شورانگیز نیست. آدمی دوست دارد که شاهد پیروزی اشراق (intuition) بر منطق باشد. علم خوار و احساس پیروزمند و سرافراز گردد. علم به ما قدرت می بخشد و احساس، زندگی.
هیچکس نیست که هنگام خواندن اتولوژیای معقول ارسطو همان احساس را داشته باشد که در خواندن ایلیاد موهوم هومر، سمفونی باخ که برای صدهزارمین بار بصدا می آید هنوز هم شهر وین را می لرزاند اما دانشجویان ریاضی و فیزیک را باید به اجبار مصلحت و ضرورت و تهدید استاد و تطمیع تصدیق واداشت تا نسبیت انیشتن یا کلکول دیفرانسیل را بخوانند. بیشک خیام در لحظاتی که رباعیتش را زیر لب زمزمه می کرده است بیشتر اقناع می شده است تا اوقاتی که تقویم جلالی یا معادلات چند مجهولی جبر و مقابله اش را مرور می کرده. در این هنگام موفقیت های عقلش را می دیده است و در آن حال "خودش" را.

دکتر علی شریعتی، هبوط ص 130.